ΠΡΑΞΙΣ: Τέχνη σε αβέβαιους καιρούς 

Στο καταλυτικής επιρροής μυθιστόρημα Ιστορία δύο πόλεων (1859) για τη ζωή στο Παρίσι και το Λονδίνο, ο Άγγλος συγγραφέας Κάρολος Ντίκενς έγραφε «Ήταν η καλύτερη εποχή, ήταν η χειρότερη εποχή, ήταν καιροί σοφίας, ήταν καιροί ανοησίας… είχαμε τα πάντα μπροστά μας, δεν είχαμε τίποτα μπροστά μας», αποτυπώνοντας εύστοχα το πνεύμα της εποχής. Σχεδόν εκατόν πενήντα χρόνια αργότερα, το αίσθημα της αφύπνισης από τον λήθαργο, η αποτυχία της πολιτικής να δώσει λύση στα «μεγάλα» προβλήματα, η πρόσφατη οικονομική κρίση, η επίθεση στο περιβάλλον και το γενικό αίσθημα της ατομικής και συλλογικής αποξένωσης το οποίο η παγκόσμια κοινωνία δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει φαίνονται όλα πολύ απτά. Είμαστε μάρτυρες μιας οικουμενικής απαξίωσης του συστήματος σκέψης, μιας μη αναστρέψιμης ιδεολογικής κατάρρευσης; 

Στον τομέα της πολιτισμικής παραγωγής, η κυριαρχία της τέχνης της αγοράς, η αναποτελεσματικότητα της πολιτισμικής θεωρίας και η υπερ-θεωρητικοποίηση της κουλτούρας φαίνονται να έχουν αποσυνδέσει την τέχνη από την πραγματική ζωή. Στο βιβλίο με τον προκλητικό τίτλο Μετά τη θεωρία, ο Άγγλος θεωρητικός Terry Eagleton διατείνεται όχι τον θάνατο της θεωρίας, αλλά τον επαναπροσδιορισμό των στόχων της και του πεδίου ερευνών της. Ίσως ήρθε η στιγμή για επανεξέταση της εγγενούς αξίας της καλλιτεχνικής πρακτικής. Η στιγμή για διερεύνηση της τέχνης ως προνομιούχου χώρου ελεύθερης, σχετικά, έκφρασης ιδεών και εναλλακτικής θέασης του κόσμου και του κοινωνικού περιβάλλοντος. Μιας τέχνης που επιστρέφει πίσω στη ζωή, πίσω στην Πράξη, στη δημιουργική δραστηριότητα που συμβάλλει ενεργά στη διαμόρφωση πολιτικής άποψης και νέων τρόπων σκέψης και ύπαρξης. Σύμφωνα με την αρχαία κινεζική φιλοσοφία, η επανάσταση είναι επαναδιευθέτηση της τάξης στον κόσμο. Μήπως αυτός είναι ο καιρός για μια αληθινή επανάσταση; Μπορεί η τέχνη να αποτελέσει ένα μέσο διεξόδου σε αυτούς τους αβέβαιους καιρούς;

Gabriela Salgado, Bisi Silva, Συραγώ Τσιάρα

Νοέμβριος 2008